اســـــــهال :   حالتي است كه دفع اجابت مزاج از حد عادي بيشتر و حجم مدفوع و مقدار مايع افزايش مي يابد كه نسبت به رژيم غذايي كشورهاي مختلف فرق مي كند. در كشورهايي مثل آمريكا و اروپاي شمالي به طور متوسط وزن مدفوع آنها 200 گرم در روز مي باشد و بيشتر از اين مقدار اسهال محسوب مي شود، اما در كشورهايي كه فيبرو سلولز مصرف مي كنند اين مقدار فرق مي كند. بطور كل اجابت مزاج از سه در روز تا سه در هفته طييعي به حساب مي آيد و بستگي به عادت طبيعي شخص دارد و اگر بيش از حد طبيعي باشد حالت اسهال را پيدا خواهد كرد.

 

عواملي كه موجب اسهال مي شود شامل:
1-مصرف بعضي از داروها.
2-مواد غذايي كه در تركيب آنها رنگ به كار رفته است.
3-عوامل ميكروبي(باكتري- ويروس- قارچ- انگل)

 

 

 

 

علائم بالینی:

 

v اسهال آبكي حجيم وسريع السير و جهيده ، بادفعات اجابت مزاج غير قابل شمارش وبسيار زياد

 

v اسهال بدون تب وبدون دل درد و بدون زور پيچ شكم

 

v گرفتگي و درد عضلات پشت ساق پا

 

v عطش وتشنگي فراوان

 

v كم شدن ياقطع ادرار

 

علائم خطر :
عطش فراوان
استفراغ شدید و مداوم
تب بسیار بالا
دفع بیش از حد اسهال آبکی
بی حالی شدید
وجود خون در مدفوع
عدم توانائی نوشیدن و خوردن
وخیم شدن حال بیمار

 

 

نکته:

• درصورت عدم جايگزيني سريع مايعات و املاح بدن (كلرورسديم ...پتاسيم ....) 25 تا 50 درصد موارد مبتلا به بيماري و با منجر به مرگ ميشوند .

• اولين شكايت بيمار،احساس ......و غرغر شكم است . سپس اسهال آبكي .....آب برنج واكثراً بدون بو ايجاد ميشود

   راههاي انتقال بيماري وبا ومنابع شايع اين بيماري

  
  بیشترین راه اپیدمی وبا در كشور، افراد ناقل و مبتلا به این بیماری هستند. انتقال وبا از انسان به انسان از راههای زیر صورت می گیرد :
  آب آلوده به مدفوع ( منابع آب بدون نظارت ) شامل : استخرهای بدون کلر کافی و ...، آشامیدنی‌ها و خوراکی‌ های آلوده .
  شایان ذکر است خوردنی و آشامیدنی آلوده با همه گیری وبا رابطه مستقیم دارد و شیردادن کودکان با بطریی که با ماده ضد عفونی به خوبی تمیز نشده باشد یک عامل خطر چشمگیر برای شیرخواران است.
  توضیح ۱: انتقال توسط تماس مستقیم فرد به فرد مانند تماس با بیمار نادر است.
  توضیح ۲: طبق دستور وزارت بهداشت و درمان، در حال حاضر کلیه مسئولین استخرهای سرپوشیده و سر باز ملزم به اضافه نمودن کلر تا اندازه  3.5 ppm می باشند.

  الف )راه تماس مستقيم :
  بيماري ميتواند از طريق دستهاي آلوده تماس با مواد دفعي واستفراغ بيماران ويا وسايل ولوازم آلوده به مدفوع بيمار منتقل شود

  ب)راه تماس غير مستقيم :
  vمصرف آب آلوده به مدفوع «آلودگي اب توسط مدفوع بطور ثانوي ، دفع ناصحيح فاضلاب و نشت آن به آب آشاميدني » منابع آب حفاظت نشده ماننده چاهها ، درياچه ها ، استخرها جوي ها .....
  v شستشوي سبزيها و ميوه ها با آب آلوده
  v يخ آلوده كه از آب آلوده تهيه شده باشد
  v غذاهاي آلوده كه درخارج از يخچال نگهداري شوند ، و انبار كردن غذاهايي همچون شير ، برنج پخته ، تخم مرغ و...درخارج از يخچال
  v غذاهايي دريايي نپخته و خام مثل صدف ، ماهي و...
  v تغذيه كودكان ونوزادان با بطري (آلوده ) به جاي شير مادر ، نيز ميتواند يك عامل انتقال بيماري باشد.

  نكته :
  درمواقع ابتلابه اسهال حاد آبكي شديد با دفعات بسيار زياد ، سريعاً به پزشك مراجعه نمائيد . ضمن درمان سريع كم آبي درمطب يا درمانگاه نمونه برداري از مدفوع جهت كشف سريع بيماري وبا به عمل مي آيد .

  تعاریف مورد وبا
  مورد مشكوك :
  در مناطقی که وبا آندمیک (بومی) نمی باشد فرد بالای پنج سال زمانی مشکوک به وباست که دچار دهیدراتاسیون شدید شود. در مناطقی که همه گیری وبا وجود دارد یا آندمیک می باشد فرد بالای ۵ سال زمانی مشکوک به وباست که اسهال آبکی با حجم زیاد و ناگهانی داشته باشد.
  مورد تأیید شده :
  هرفرد دچار اسهال كه توسط آزمایشگاه‌های معتبر ویبریو كلرا O۱ یا O۱۳۹ از مدفوعش جدا شده، مورد تأیید شده می باشد.

  برخی از عوامل مؤثر در همه گیری وبا
  - عوامل میزبان كه موجب مقاومت در برابر بیماری وبا می‌شود شامل ایمنی ناشی از عفونت پیشین با ویبریوكلرا و تغذیه شیرخوار با شیر مادر می‌باشند.
  - گفته می شود از آنجا که ویبریوکلرا در محیط اسیدی نمی تواند زندگی کند بیمارانی که آنتی اسید مصرف می کنند یا تولید اسید معده آنها کاهش یافته است به وبا مستعدتر می باشند. همچنین افراد با گروه خونی O بدلایل نامعلوم علائم شدید بیماری وبا را نشان می‌دهند

  درمان :
  ميتوان با جبران وفورمايعات واملاح از دست رفته بدن كه دراثر اسهال ايجاد شده است وباي التور را به خوبي و با موفقيت درمان نمود . براي اين منظور از مايع درماني خوراكي (ORS) به مقادير زياد بايستي استفاده نمود . بهترين محلول خوراكي براي جبران كم ابي واملاح از دست رفته بدن ، محلول او-آر –اس است . البته درموارد جدي و شديد اسهال علاوه برروش خوراكي به تزريق داخل وريدي سرمهاي حياتي نيز نياز مي باشد .

   

•  

• راههاي پيشگيري از بيماري اسهالي : (ازجمله وبا)

• 1-از آب آشاميدنی سالم استفاده شود

• 2-درمناطقي كه دسترسي به آب تصفيه شده و لوله كشي وجود ندارد و از آب چاهها ، تانكرها ، آب
  چشمه ها ...استفاده مي گردد حتماً قبل از مصرف آب ، آب جوشانيده و يا كلر زني شود

• 3-از ميوه جات وسبزيجات شسته شده و درخارج شهرها و درطي مسافرت نيز از آبهاي بسته بندي ويا جوشیده استفاده كنيد .

• 4-قبل از تهيه و توزيع غذا ، قبل از خوردن غذا و قبل از شيردادن به كودك حتماً دستها با آب و صابون شسته شود .

• 5-درموارد زير بايستي دستها با آب و صابون كامل شسته شوند:

• v بعد از اجابت مزاج

• v بعد از شستن وتميز كردن كودك

• v بعد از دست زدن به مواد غذايي خام نظير سبزيجات ، گوشت ، مرغ ، ماهي

  6-از خريد و مصرف غذاهاي آماده و غير بهداشتي ازافراد دوره گرد و ساير فروشگاههايي كه رعايت مسائيل بهداشتي را نمي نمايند بخصوص آبميوه – معجون –بستني و انواع هويچ و شيرموز – شربت و....خودداري گردد .
  7-درآب رودخانه ها و جويها و يا استخرهاي آلوده شنا نكنيد .
  8-مواد غذايي را ازدسترس مگس و آلودگيهاي ديگر دور نگهداريد .
  9-از يخ هاي موجود در بازار فقط جهت سردكردن بدون تماس مستقيم با مواد غذايي پخته و يا آب و ساير نوشيدنيها استفاده شود .
  10-از مصرف غذاهاي نيم پخته يا خام به شدت خودداري كنيد .
  11-غذاهايي ميل شوند كه تازه پخته شده و هنوز كاملاً گرم هستند
  12-درطول سفر درصورتي كه امكان شستشو ،انگل زدايي وضد عفوني نداريد از مصرف سالاد خودداري شود

  نحوه پاکسازی آبهای مشکوک و همچنین تهیه کلر مادر:
  در موارد مشکوک به آلودگی آب برای ضد عفونی به دو طریق زیر عمل نمائید:
  ۱ - جوشانیدن آب به مدت حداقل یک دقیقه (از زمان جوش آمدن)
  ۲ - ضد عفونی با محلول کلر ذخیره ۱% (کلر مادر) برای آبهای شفاف ولی مشکوک به آلودگی.
  طرز تهیه كلر مادر جهت ضد عفونی كردن آب:
  ۱۵ گرم (سه قاشق صاف مرباخوری) پرکلرین۷۰% (هیپوکلریت سدیم) را به یك لیتر آب اضافه كرده و برای ۲ دقیقه به هم بزنید. محلول پس از نیم ساعت برای ضد عفونی کردن آب های مشکوک قابل استفاده است.
  محلول کلر مادر را در بطری تیره رنگ، در جای خنک و دور از نور و دسترس اطفال نگهداری نمائید. این محلول به مدت یک ماه برای ضدعفونی آبهای مشکوک قابل استفاده است.
  نحوه استفاده از کلر مادر:
  برای ضد عفونی آب های مشکوک، با قطره چكان ۳ یا ۴ قطره از محلول کلر مادر را به هر لیتر آب اضافه نموده، بهم زده و بعد از نیم ساعت آن را مصرف نمائید. آب ضد عفونی شده به این روش مدت ۲۴ ساعت قابلیت استفاده دارد.