مروري بر نظام مراقبت سندرميك بيماريها
1- رخدادهاي بهداشتي كه ميتوانند در يك كشور اپيدمي هاي وسيع ايجاد كنند، نيازمند كشف سريع و گزارش دهي به موقع ميباشند
2- نظام مراقبت كنوني در اجراي موارد فوق الذكر محدوديتهايي دارد مانند:
الف: تاخيردر گزارش رويدادها در صورت تامل براي دريافت جواب قطعي عامل ايجاد كننده (در شرايط بحراني اين وقفه مسلماً مشكل ساز خواهد بود)
ب: كاهش تعداد گزارشات در نظام مراقبت كنوني در مقايسه با نظام مراقبت سندروميك و افت كيفيت نظام مراقبت
محدويتهاي نظام مراقبت روتين چيست؟
نظام مراقبت سنتي عمدتاً بر پايه گزارشدهي غير فعال (passive reporting) توسط مراكز بهداشت شهرستانها استوار است
اين نوع نظام مراقبت با نقايص بسياري همراه استمنجمله گزارشها بويژه از بخش خصوصي (مطب ها، درمانگاه ها) ،بخش دولتي ، و ازمايشگاه ها از حد انتظار بسيار كمتر است
افت كمي گزارشات و اطلاعات مديريتي (Information for action)منجر به كاهش قدرت تصميم گيري سياستگزاران كلان براي مقابله با بيماريهاي مشمول مراقبت ملي / بين المللي خواهد شد
نظام مراقبت كنوني هنوز به طور كامل الكترونيك نبوده كه اين خود منجر به از دست دادن زمان خواهد گرديد
راه اندازي و گنجاندن نظام مراقبت سندرميك در بعضي از كشورهاي پيشرفته در كنار نظام مراقبت روتين
نظام مراقبت سندروميك بر مبناي گزارش رويدادهاي باليني و هدف پيشنهاد گرديده است
هدف اصلي اين نظام مراقبت گزارش زودهنگام همه گيري هاي community-based ميباشد
چه ابزاري براي اجراي نظام مراقبت سندرميك مورد نياز است
امكاناتي از طريق يك سامانه كامپيوتري در اختيار كاركنان بهداشتي و افراد خط اول مواجهه با رخداد هاي بهداشتي قرار ميگيرد
اين قابليت ها امكان ذيل را براي كاركنان سيستم بهداشتي درماني فراهم ميسازد:
امكان پايش مداوم
جمع آوري سريع داده ها در صورت وقوع بحران
آناليز خودكار بسياري از داده ها
گزارش گيري از داده هاي آناليز شده در زمان وقوع بحران يا ”نزديك ترين زمان به زمان وقوع بحران“ real time
نظام مراقبت سندرميك چگونه عمل ميكند؟
مبناي اين نظامشکایت اصلی بیمار (Chief complaint)است
بجاي تشخيصقطعي موارد ، مبتني بر جمع آوري و ثبت علائم كليدي (Pre-diagnostical data) خصوصاً از بيمارستانها است
بدين ترتيب به محض تشخيص باليني ، اين موارد با تأخير زماني ناچيز به مراجع بهداشتي اعلام ميشود
بر اساس قوانين IHR 2005 ، اين نظام مراقبت با سندرمهاي مشمول گزارشدهي و متشكل از شكايات اصلي (علائم كليدي) تعريف ميشودنظير:
تب هموراژيك، سندروم شبه آنفلوانزا، تب و زردي ، سندروم Gastrointestinal حاد، سندرمهاي نورولوژيك، و هر گونه تظاهري دال بر بيماري عفوني شديد
با ثبت علام مذكور، پرسنل بيمارستانهاي همكار نظام مراقبت تنها به ثبت الكترونيكي علائم كليدي مي پردازند
علائم فوق در مركز بهداشت شهرستان و سپس استان بوسيله يك سامانه كامپيوتري تجميع ميشوند
حتي در صورت بروز تعداد بسيار كمي از موارد بيماري مشمول گزارشدهي در يك منطقه بسيار كوچك (مثلا اسهال شديد آبكي يا اسهال خوني) بلافاصله مركز بهداشت شهرستان آگاه ميشود
مسئول دريافت اين اطلاعات با توجه به تغييرات فوق در يك فاصله زماني كوتاه از رخداد يك سندروم خاص در يك منطقه آگاه ميشود
سپس با گزارش دهي به موقع امكان واكنش مناسب سيستم بهداشتي را فراهم مي آورد
در حالي كه در نظام مراقبت سنتي فقط همه گيري ها بزرگ ثبت و گزارش شده و در اكثرموارد از اين وقايع كوچك كه بصورت يك خوشه رخ ميدهد آگاه نمي شوند
همه موارد بيماري كه در حد يك بيمارستان يا يك محله كوچك رخ ميدهد و در نظام مراقبت متداول بدون گزارش باقي مي ماند در نوع سندرميك طي چند دقيقه شناسايي ، ثبت و گزارش ميشود
به اين ترتيب امكان تعريف بيماريها و ديگر وقايع مشمول گزارشدهي براي تمامي مراكز و پرسنل بهداشتي به صورت (near “Real Time” تسهيل ميگردد
در مطالعه آمريكائي ها ديده شده كه كشف و گزارشدهي اينگونه سندرمها بسيار سريع تر صورت گرفته و پاسخ به آن هم بسيار سريع تر آغاز شده نتيجتاً مؤثرتر خواهد بود
بنابراين در يك نگاه ويژگيهاي نظام مراقبت سندروميك مشخص ميشود:
بهنگام بودن (Timeliness)
حساس بودن (Sensitive)
پايا بودن (Reliable)
مفيد بودن (Usefulness)
مزاياي نظام مراقبت سندرميك
بدين طريق در صورت افزايش موارد مشكوك در چند بيمارستان منطقه (مثلاً يك استان) ،سيستم بهداشتي ميتواند به يك طغيان احتمالي مشكوك شود
اين سيستم براي پرسنل بهداشتي درماني بسيار ساده تر است زيرا جمع آوري علائم كليدي بمراتب ساده تر از شك به يك بيماري مشمول مراقبت و ثبت آن است
مركز بهداشت شهرستان يا استان قادر است به بيمارستانها در خصوص بروز يك طغيان بهداشتي بازخورد دهد كه منجر به تقويت همكاري حوزه درمان و بهداشت خواهد شد
مزيت اخير سبب تمكين و پذيرش پزشكان براي گزارش دهي بيماريها ميشود زيرا بازخورد از سيستم بهداشتي آنها را در امر تشخيص و درمان موارد بيماري خطرناك منجمله PHEIC ياري ميكند
خوشبختانه نسل جدید مدل هاي آموزش پزشكي با نظام مراقبت سندرميك مطابقت دارد
اين مدل موسوم به مدل آموزش برمبناي تظاهرات باليني Clinical Presentation Curriculum (CPC) مي باشد
مدل نامبرده قادر است تفكر مراقبت سندرميك را در ذهن پزشكان تقويت نمايد
اين مدل ميتواند براي آموزش پزشكان خانواده مطرح و نقش آنها را در مشاركت در نظام مراقبت و همكاري با سيستم بهداشتي تقويت نمايد
وظیفه آزمایشگاه
q شخیص سيگنالهای اولیه طغیان
q آمادگی اپیدمیولوژیکی، پاسخ و ظرفیت سازی
q تعیین خوشه بیماری که :
- به علت یک پاتوژن غیر معمول رخ داده باشد
- زیر گروه ویژه ای از عوامل پاتوژن موجود باشد مانند نمونه های مقاوم به دارو
q همکاری با اپیدمیولوژیست مستقر در مرکز تا :
- تشخیص دقیق علت صورت پذیرد
- تعيين نمودن مشخصات کاملتری از علت
- یافتن پاتو‍‍ژنهای جدید
q تایید تقریبی علت طغیان با استفاده از شواهد اولیه آزمایشگاهی
q کمک به بررسی و تعیین اولیه سنجش حساسیت دارویی به درمانهای رایج
q کمک به تعیین مسیر بررسی های محیطی احتمالی مورد نیاز
q بررسی و تشخیص ابتدایی ناقلین
q برای مواردی که عامل پاتوژن احتمالی نوپدید باشد
- تعیین نوع پاتوژن
- تهیه تست تشخیصی مورد نیاز
- کمک به پایش نتایج بدست آمده از درمانهای پیشنهادی
q ارائه و مقایسه روند بیماری پبش و پس از بروز طغیان